Το να αποκτά κανείς ένα πολύ πιο παρορμητικό χαρακτήρα στο πλαίσιο της αρχικής φάσης της άνοιας, είναι πολύ συχνό φαινόμενο στους ανθρώπους του πολιτισμού μας, που συνήθως κυριαρχούμαστε από τα εσωτερικά και εξωτερικά κελεύσματα για ορθολογική συμπεριφορά ακόμη και αν αυτή δεν πηγάζει γνήσια από τα μέσα μας.
Ασκούμε διαρκώς αυτο-έλεγχο στον εαυτό μας με την προϋπόθεση ότι ο εγκέφαλος μας, τα φρένα μας, έχει την υγεία για να το κάνει. Αν όχι, τότε στην ακραία εκδοχή της, η απώλεια της νευρολογικής ισορροπίας με την οποία κανείς πέρασε το μεγαλύτερο μέρους της ζωής του μπορεί να οδηγήσει στο θεαματικό φαινόμενο της ανάδυσης ενός μη προϋπάρχοντος καλλιτεχνικού ταλέντου! Τέτοιοι ασθενείς έχουν πράγματι αναφερθεί στην ιατρική βιβλιογραφία της άνοιας. Κατά την αρχική φάση της νόσου, οι ασθενείς αυτοί χάνουν την ικανότητα της συμβολικής σκέψης, οπότε η προσοχή τους π.χ. όταν κοιτούν ή ζωγραφίζουν μια εικόνα στρέφεται περισσότερο προς το οπτικό και συναισθηματικό της περιεχόμενο και όχι στη σημασία της. Έτσι, αναπτύσσουν παροδικά μια «πιο ρομαντική οπτική» προς την πραγματικότητα.
Πράγματι, στην εποχή μας, ο «απόλυτος» επιστήμονας θα ήταν ο ψύχραιμος ρεαλιστής, με κυριαρχία του ορθολογισμού του, έμφαση στη συνθετική προσέγγιση και αντίσταση στις παρορμήσεις, ενώ ο «απόλυτος» καλλιτέχνης θα ήταν ο αυθόρμητος σουρεαλιστής, με κυριαρχία των παρορμήσεών του και με αδιαφορία για την απουσία αιτιολογικών ακολουθιών και συνθέσεων!
Έχω γνωρίσει, λοιπόν, πολλούς ασθενείς με ατροφία του εγκεφάλου τελικού σταδίου (άνοια). Η επίδραση της εξελιγμένης φαιάς ουσίας στη συμπεριφορά τους εξασθενεί κι έχει απομείνει μόνο η παλιά νευρολογική φρουρά. Προοδευτικά, καθώς αυτή επίσης ατονεί, καθώς δηλαδή απομένουν μόνο με τα κατώτερα εγκεφαλικά κέντρα, τον περισσότερο χρόνο διακατέχονται από ένα στερεότυπο τρόπο πρόσληψης του κόσμου, λίγο-πολύ άσχετο με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
Μαζί με τη συνήθως οριστική καθήλωσή τους στο κρεβάτι τους, μοιάζουν να μετατρέπονται προοδευτικά σε κάποιο είδος συναισθηματικού απολιθώματος: φόβου, ενίοτε τρόμου, εναντίωσης, απάθειας ή θρήνου. Ίσως το κυρίαρχο συναίσθημα που επέλεξαν στη ζωή τους, ίσως αυτό στο οποίο παραδόθηκαν, ίσως αυτό που τους νίκησε, μα ίσως και αυτό που κατέκτησαν.
Εχθές συνάντησα την κ. Ελπίδα. Διαπίστωσα πως η κ. Ελπίδα περνά όλη τη μέρα της πάνω στο κρεβάτι της, στέλνοντας φιλιά. Ζεστά φιλιά προς γνωστά και άγνωστα πρόσωπα – όλα της φαντασίας της. Τη δική μου παρουσία ούτε καν την αντιλήφθηκε. Ναι, αρκετές φορές, όχι και πολύ συχνά ομολογουμένως, συναντώ και απολιθώματα αγάπης!...
